قرن های متمادی است که مردم علاقه وافری به "تعبیر خواب" نشان می دهند. تعبیر خواب در بین اقوام و ملل مختلف از معانی متفاوتی برخوردار است و در اصل نوعی علم به شمار می رود. تعبیر خواب مزایا و معایبی دارد. دیدن خواب و تعبیر شدن آن به معنی خبر از آینده ای نه چندان دور می دهد. خواب های ما می توانند از واقعیت و اتفاقی که در زمان آینده رخ خواهد داد اطلاعاتی به ما بدهند. اما آیا فهمیدن اینکه فردا چه اتفاقی خواهد افتاد درست است یا نه جای بحث دارد. در مقاله حاضر سعی کردیم صحت تعبیر خواب، روایات مربوط به تعبیر خواب را از دیدگاه دین مبین اسلامبررسی کنیم. با ما همراه باشید تا شما را با علم تعبیر خواب آشنا کنیم.
چرا خواب می بینیم و تعبیر می شود؟
در زندگی روزمره با احساسات زیادی سر وکار داریم. مشغله های کاری تا مشکلاتی که در سر راهمان قرار دارند. ذهن انسان محل ثبت و ضبط امور روزانه است. شب هنگام وقتی فارغ از کارهای روزانه ذهن فعالیت خود را از سر می گیرد و شروع به چیدمان اطلاعات می کند. همگی شاید این تجربه را داشته باشیم که در هنگام خواب واقعه روزهای قبل در ذهن مان مرور می شود. قوه تخیل شروع به جمع آوری از روزهای گذشته و سال های قبل می کند و شب در خواب رویا می بینیم. این در واقع حقیقت دیدن خواب است. حتی اگر خوابی ببینیم که خبر از وقوع اتفاقی در روزهای آتی دهد ما را به سمت آشفتگی خاطر سوق می دهد.
انواع خواب
بنا به تعابیر علمای اسلامی خواب ها دو نوع هستند: خواب ها یا رویاهای صادقه، خواب های کاذب.
خواب های صادقه در واقع رویاهایی هستند که انسان از عالم مجردات می بیند و به وسیله اتصال به ملکوت حاصل می شود. این گونه خواب ها قابل تعبیر هستند و از معانی معتبری برخوردار هستند. چنین خوابی یا خبر از آینده می دهد و یا در مورد امور معنوی انسان است. برای مثال خوابی که حضرت یوسف (ع) برای مردم مصر تعبیر کرد نمونه بارز رویای صادقه بود خبر از واقعه ای خطرناک و سخت در آن روزگار داشت. با تعبیر الهی آن حضرت توانست مردم آن زمان را از قعطی نجات دهد.
رویاهای کاذب خوابی هستند که از حواس انسان نشات می گیرد و چیزی جز خیال و وهم نیست. شب هنگام ذهن به مرور آنچه در روز اتفاق افتاده می پردازد و انسان آن را به صورت خواب می بیند. خواب های آشفته و فاقد مسیر و جهت مشخص در زمره اینگونه خواب ها قرار می گیرند و اعتباری نداشته و تعبیر نمی شوند. ابن سینا در کتاب شفا این چنین می نویسد: انسان تمام خواب هایی را که می بیند درست نیست که لازم باشد مشغول به فهم آنها گردد، زیرا قوه متخیله آنچه را از ملکوت بر نفس فایض می شود ،حکایت نمی کند، بلکه بیشتر حکایت های او وقتی است که این قوه از امور نزدیک حاکی باشد، اموری که به این قوه نزدیک است پاره ای از آنها ارادی و پاره ای از آنها طبیعی است.
از متون اعصار گذشته ابن سینا، عزیزالدین نسفی می توان چنین برداشت نمود که تمامی خواب ها تعبیر ندارند. مثلاً اگر صفرا بر وضعیت بدن حاکم باشد تخیل انسان به سمت رنگ زرد گرایش پیدا می کند. در این حالت خواب اجسام رنگی مانند انجیر زرد و گل زرد و صورت زرد می بیند. اینگونه خواب ها خبر از حال آشفته ندارند بلکه تخیل ذهن باعث متصور شدن چنین حالتی شده و عاری از حقیقت است.
آیا تعبیر خواب واقعیت دارد؟
همانطور که گفتیم شرایط بیننده خواب در تعبیر خواب او تاثیر دارد. حالات درونی، اتفاقات روزمره، زندگی پر استرس خواب های آشفته و بدون معنی خاصی را برای فرد به دنبال دارد. حتی اگر دو نفر یک خواب مشابه ببینند، تعبیر آن بسته به شرایط روحی آن ها، متفاوت خواهد بود.بنابراین خواب شما براساس شرایط روحی و درونی شما تعبیر می شود. تعبیر خواب علم مهمی است که از عهده هر کسی بر نمی آید. به استناد قرآنی، علم تعبیر خواب مختص اولیای الهی است. همانطور که از در سوره یوسف پیامبر آمده است، حضرت یوسف با تعبیر خواب زندانیان و تعبیر خواب عزیز مصر قومی را از فلاکت نجات داد. این علم خدایی است و از افراد عادی نباید انتظار تعبیر خواب داشت.
اما در میان مردم بسیار شایع است که برای شی و اجسام دیده شده در خواب تعبیری در نظر می گیرند و گاهاً درست معنی می شود. مانند آب که نماد زلالی و پاکی و روشنایی است.
آیا کتاب های تعبیر خواب واقعیت دارند؟
همان طور که با استناد به احادیث معتبر دینی می توان مشاهده کرد تعبیر خواب کار هر کس نیست. اما در عصر حاضر شاهد رمل ها و افرادی هستیم که از سادگی و حسن نیت مردم سوء استفاده می کنند و با تعبیر خواب های نادرست موجب گمراهی می شوند. ترس و وحشت، ناامید کردن از مسائل روزمره در چنین تعبیرهایی دیده می شود. با تلقین اینکه حتما اتفاقی پیش روی شماست فرد را به سمت زندگی تخیلی و تلقینی سوق می دهند.
چگونه بخوابیم تا خواب کمتری ببینیم؟
برای اینکه خواب آشفته کمتری ببینیم و بتوانیم از معنویات در خواب بهره ببریم علمای دینی راهکارهای مناسبی ارائه داده اند:
با طهارت و یاد خدا بخوابید.
رو به قبله بخوابید
قبل از خواب ذهن خود را از اتفاقات روزمره پاک کنید و توجه خود را به سمت آرامش هدایت کنید.
قبل از خواب از خوردن غذاهای پر چرب و سنگین خودداری کنید.
یاد خدا آرامش بخش دل ها است. اگر زندگی الهی پیشه کنیم، آرامش و به دنبال آن ذهنی آرام در انتظار شماست. ذهن آرام یعنی آشفتگی کم و دیدن خواب کمتر می شود. خواب آشفته معنی ندارد و بهتر است خود را نگران آنچه که از قبل اتفاق نیفتاده نکنید. خوابی آرام، آسوده و معنوی برای شما آرزومندم.